Co do zasady umowa zlecenia oznacza, że płacone jest zleceniobiorcy z wykonane usługi. Zleceniobiorca nie podlega też ochronie przewidzianej w kodeksie pracy.

Z drugiej jednak strony, umowa zlecenia jest umową starannego działania a nie rezultatu, a judykatura dość często poucza, że „Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia staje się wymagalne z chwilą dokonania czynności, stanowiącej przedmiot umowy. W sytuacji gdy zlecona czynność nie została dokonana, przyjmującemu zlecenie należy się wynagrodzenie, jeżeli wykaże, że dokonał wszelkich działań w celu wykonania umowy i dołożył w tym zakresie należytej staranności, zaś niedokonanie czynności nastąpiło na skutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – I Wydział Cywilny z dnia 24 sierpnia 2012 r., I ACa 67/12)

Należy zatem rozważyć osobno każdy przypadek, biorąc pod uwagę także zapisy zawartych umów.

Po pierwsze zatem istotne jest to, czy nie wykonywanie zadań związane jest z decyzją pracodawcy, czy też decyzją danego zleceniobiorcy, że z uwagi na ryzyko nie wykazuje on gotowości do świadczenia zadań.

Po drugie bierze się pod uwagę – w jaki sposób zostało określone wynagrodzenie – czy stawką za godzinę faktycznie spełnianej usługi, czy może ryczałtowo bez względu na poświęcony na realizację zadań czas.

Nadto – trzeba wziąć pod uwagę zakres ustalonych zadań – i ocenić które mogły zostać wykonane (np. przygotowanie jakiś dokumentów a nie kontakt z innymi osobami).

Niemniej, w  mojej ocenie niewypłacenie wynagrodzeń osobom na umowie zlecenia jest obarczone ryzykiem dochodzenia przez nich roszczeń przed sądem.

Rozważyć zatem należy albo powierzenie w tym okresie wykonania zadań zdalnych mieszczących się w zakresie umowy, albo porozumienie się (aneksem do umowy) w zakresie powierzenia innych zadań, zmniejszenia ich wymiaru przy zmniejszeniu wynagrodzenia itp. albo po prostu rozwiązanie umowy w trybie wypowiedzenia. Art. 746 k.c. daje prawo wypowiedzenia umowy w każdym czasie – a przy ważnym powodzie jaki niewątpliwie jest tutaj – można to zrobić bez odszkodowania. 

Nadmieniam jednak, że Rząd zamierza niedługo ogłosić pakiet antykryzysowy – na razie znamy jedynie jego wstępne założenia – przewidują one zapłatę specjalnego świadczenia na rzecz zleceniobiorców. Nie są jednak wyjaśnione na chwilę obecną szczegółowe warunki, jakie musi spełniać zleceniobiorca.  Może warto wstrzymać się z decyzjami do czasu wprowadzenia tego pakietu – być może Państwa zleceniobiorcy będą się kwalifikowali do tego świadczenia.

radca prawny
Andrzej Fortuna