PRAWO MEDYCZNE

Świadczenia gwarantowane z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej – zmiana rozporządzenia

W dniu 07 listopada 2014 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 października 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U.2014.1440).

Rozporządzenie rozszerza m.in. wykaz badań krwi, badań elektrokardiograficznych, badań endoskopowych, badań ultrasonograficznych, spirometrię. Zmieniona i rozszerzona została definicja lekarza przyjmującego deklarację wyboru.

Celem wprowadzenia zmian jest m.in. skrócenie okresu oczekiwania na wizytę u lekarza.

Zmiana sposobu udostępniania informacji o wysokości opłat

W dniu 15 listopada 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 10 października 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.2014.1491).

Ustawa ta zmieniła m.in. przepis art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tekst jednolity Dz.U.2013.217 z późn. zm.). Od dnia 15 listopada 2014 roku informacje dotyczące:

• rodzaju działalności leczniczej oraz zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych,
• wysokości opłat za udostępnianie dokumentacji medycznej ustalonej w sposób określony w art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.),
• wysokości opłaty za przechowywanie zwłok pacjenta przez okres dłuższy niż 72 godziny od osób lub instytucji uprawnionych do przechowywania zwłok na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzu i chowaniu zmarłych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 118, poz. 687 z późn. zm.) oraz podmiotów, na zlecenie których przechowuje się zwłoki w związku z toczącym się postępowaniem karnym,
• wysokości opłat za świadczenia zdrowotne, które zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami odrębnymi mogą być udzielane za częściową albo całkowitą odpłatnością

podmioty lecznicze obowiązane są do podawania do wiadomości pacjentów przez ich wywieszenie w widoczny sposób w miejscu udzielania świadczeń oraz na stronie internetowej podmiotu wykonującego działalność leczniczą i w Biuletynie Informacji Publicznej, w przypadku podmiotu obowiązanego do jego prowadzenia.

Dotychczas wystarczało podawanie ww. informacji do wiadomości pacjentów w sposób zwyczajowy przyjęty.

Przypomnieć należy, że zasadniczą zmianą wprowadzoną przez ustawę jest regulacja zasad zwrotu kosztów leczenia za granicą.

Wejście w życie przepisów o leczeniu transgranicznym

Od dnia 15 listopada 2014 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 10 października 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.2014.1491).

Ustawa ta dostosowała polskie prawo do przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy ws. praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Ustawa normuje warunki i procedury w celu uzyskania przez pacjentów zwrotu kosztów leczenia za granicą.

Zasadą jest zwrot kosztów przez Narodowy Funduszu Zdrowia, które pacjent wpierw uiści. Pacjent uzyskać musi od zagranicznej placówki leczniczej rachunek, który przedstawi Narodowemu Funduszowi Zdrowia. Świadczeniobiorca musi również dysponować skierowaniem lub zleceniem na przejazd środkami transportu sanitarnego. Zwrotowi podlega również koszt leków lub wyrobów medycznych kupionych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie polskiej recepty bądź recepty wystawionej za granicą, a także kupionych w polskich aptekach na podstawie recept wystawionych przez lekarzy innych państw.

Jeżeli chodzi o świadczenia szpitalne lub wysokospecjalistyczne, które wymagają zastosowania specjalistycznej i kosztownej infrastruktury medycznej lub stwarzają szczególne ryzyko, warunkiem uzyskania zwrotu kosztów będzie uprzednia zgoda dyrektora oddziału wojewódzkiego Funduszu na udzielenia takiego świadczenia w innym państwie.

Zmiana ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym

W dniu 07 listopada 2014 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Przepis art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.) otrzymuje brzmienie:

„2. Lekarz, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jest obowiązany rozpocząć szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny ratunkowej do dnia 1 stycznia 2018 r.”.

Wskazany zapis dotyczy lekarza, który do 31 grudnia 2020 roku może być lekarzem systemu, jeżeli posiada 3000 godzin w wykonywaniu zawodu lekarza w szpitalnym oddziale ratunkowym, zespole ratownictwa medycznego, lotniczym zespole ratownictwa medycznego lub izbie przyjęć szpitala.

Ustawa oczekuje na podpis Prezydenta.

Zwolnienie ambulansów z akcyzy

W dniu 28 listopada 2014 roku uchwalona została ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Ustawa zmieniająca przewiduje, że do ustawy z dnia 06 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 752 z późn. zm.) dodany zostanie art. 110a, zgodnie z którym:

„1. Zwalnia się od akcyzy samochód osobowy stanowiący specjalistyczny środek transportu sanitarnego, przeznaczony do działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze wpisane do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217, z późn. zm.[1])), spełniający cechy techniczne i jakościowe określone w Polskich Normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane, których szczegółowe dane zostały określone w Polskiej Normie PN-EN 1789+A1.

2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy ambulansów drogowych:

1) typu B – ambulans ratunkowy;

2) typu C – ruchoma jednostka intensywnej opieki.”

Trwają dalsze prace legislacyjne nad ustawą.

Nowe zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia:

• Zarządzenie Nr 69/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 06 listopada 2014 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, które stosuje się do postępowań w sprawie zawarcia lub zmiany umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, począwszy od dnia 1 stycznia 2015 r.
• Zarządzenie Nr 72/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne – świadczenia wysokospecjalistyczne, które stosuje się do postępowań w sprawie zawarcia lub zmiany umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, począwszy od dnia 1 stycznia 2015 r.
• Zarządzenie Nr 73/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 19 listopada 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, które weszło w życie z dniem następującym po dniu podpisania.
• Zarządzenie Nr 74/2014/DGL Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 listopada 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie programy zdrowotne (lekowe), które weszło w życie z dniem podpisania, z mocą obowiązującą od dnia 1 września 2014 r.
• Zarządzenie Nr 75/2014/DGL Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 listopada 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chemioterapia, które weszło w życie z dniem podpisania z wyjątkiem wskazanych zapisów, które obowiązują z mocą wsteczną.
• Zarządzenie Nr 78/2014/DGL Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 listopada 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, które weszło w życie z dniem następującym po dniu podpisania.

Sąd Najwyższy o wynagrodzeniu za dyżury medyczne

W dniu 06 października 2014 roku podjęta została uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, sygnatura akt I PZP 2/14:

„Za pracę w ramach pełnienia dyżuru medycznego dopełniającego czas pracy lekarza do obowiązującej go przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy (art. 95 ust. 4 w związku z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej; jednolity tekst: Dz.U. 2013 r., poz. 217 ze zm.) przysługuje jedynie dodatek w wysokości określonej przez odpowiednio stosowane przepisy art. 151[1] § 1-3 k.p. (art. 95 ust. 5 tej ustawy).”

W stanie faktycznym sprawy lekarz wykonywał na rzecz szpitala pracę w charakterze asystenta w pełnym wymiarze czasu pracy w godzinach 08.00 –15.35. Pełnione przez powoda dyżury medyczne rozpoczynały się w dni robocze bezpośrednio po godzinach pracy i trwały do 8.00 następnego dnia. Bezpośrednio po każdym dyżurze powodowi przysługiwało 11 godzin odpoczynku.

Roszczenia lekarza dotyczyły pomniejszania jego wynagrodzenia z tytułu pełnionych dyżurów – o godziny pracy na „normalnym” etacie.

W toku rozpoznawania skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy w składzie trzyosobowym przekazał następujące pytanie do rozstrzygnięcia siedmiu sędziom:

„Czy w warunkach organizacji pracy, w których wskutek wyznaczania dyżurów medycznych wyłączona została możliwość wykonywania pracy w pełnym wymiarze normalnego czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, lekarz nabywa prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w nominalnym czasie pracy?”

Sąd Najwyższy podjął ww. uchwałę.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu, czas pełnienia dyżuru medycznego wlicza się do czasu pracy, przy czym nie jest to praca w godzinach nadliczbowych. Wskazuje to, w ocenie Sądu Najwyższego, że czas pracy lekarza dzielony jest na dwie części (pierwsza – 37 godzin 55 minut i część przekraczająca tę normę). W czasie 37 godzin 55 minut mieszczą się godziny dyżuru. Jeżeli zaś praca wykonywana jest w tygodniu powyżej tej normy należy różnicować wynagrodzenie. Wynagrodzenie za część wykraczającą poza przeciętną tygodniową normę czasu pracy powinno być wypłacane w wysokości jak za godziny nadliczbowe (dodatek do wynagrodzenia).

Wykorzystywanie sali operacyjnej do różnego rodzaju zabiegów

W wyroku z dnia 04 października 2014 r., sygn. akt II OSK 1210/13, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że Wojewódzki Inspektor Sanitarny nie może w sposób dowolny ograniczać zastosowania sali operacyjnej bez podania konkretnych przyczyn.

W stanie faktycznym sprawy Szpital wystąpił o opinię do Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego o zgodę na korzystanie z sali operacyjnej, która przeznaczona była przede wszystkim do przeprowadzania zabiegów okulistycznych. Inspektor Sanitarny zezwolił jedynie na wykorzystanie bloku operacyjnego w zakresie okulistyki. Szpital zaskarżył decyzję.

Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny stwierdziły, że przedmiotowa decyzja jest nieważna, gdyż ograniczenie nałożone zostało bez podstawy prawnej. Ograniczenia nie mogą być nakładane w sposób dowolny, bez podania konkretnej przyczyny. Ograniczenie wykorzystania sali operacyjnej godzi w interesy szpitala i pacjentów.