1. ZMIANY W PRZEPISACH

Uproszczenie sprawozdań finansowych dla jednostek mikro

W dniu 10 czerwca 2014 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął nowelizację ustawy o rachunkowości zakładającą uproszczenie sprawozdań finansowanych dla jednostek mikro.

Nowelizacja ustawy o rachunkowości jest wyrazem konieczności implementacji przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE do krajowego porządku prawnego. Istotną zmianą jest umożliwienie mikroprzedsiębiorcom składanie znacznie skróconych sprawozdań finansowych. Podmioty typu mikro będą uwzględniały w sprawozdaniach finansowych jedynie podstawowe informacje zawarte w bilansie oraz rachunek zysku i strat. Jednocześnie, nowelizacja znosi też obowiązek sporządzania informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności, ale pod warunkiem, że niektóre dane będą ujawnione w informacjach dołączonych do bilansu. Zgodnie z ww. nowelizacją, za jednostki typu mikro będą uznane m.in. spółki komandytowo-akcyjne, spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które, jeśli będą chciały skorzystać z przedmiotowych ułatwień, nie mogą przekroczyć co najmniej dwóch z trzech następujących ograniczeń:

1. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego nie może przekroczyć 1,5 mln zł,
2. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za dany rok obrotowy nie może przekroczyć 3 mln zł,
3. średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty nie może przekroczyć 10 osób.

Jednocześnie, w porównaniu do ww. dyrektywy, Ustawodawca rozszerzył katalog podmiotów o inne mikropodmioty, m.in. osoby fizyczne, spółki cywilne, spółki jawne, spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły nie mniej niż równowartość w walucie polskiej 1,2 mln euro i nie więcej niż 2 mln euro.

Obniżenie progów ostrożnościowych

W dniu 11 lipca 2014 r. weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o finansach publicznych, przewidująca obniżenie progów ostrożnościowych.

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych obniżyła relację państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto. Celem nowelizacji jest obniżenie wzrostu wydatków jednostek sektora finansów publicznych. Przedmiotowe obniżenie progów ostrożnościowych jest następstwem wprowadzonej w życie reformy systemu emerytalnego, która znacznie zmniejszyła poziom długu publicznego. Zgodnie z przyjętą nowelizacją, zmieniają się reguły wydatkowe, próg 55% zostanie zastąpiony progiem 48%, zaś próg 50% zostanie zastąpiony progiem 43%. Powyższe progi wyznaczają maksymalne limity wydatków na każdy rok na poziomie gwarantującym zachowanie równowagi finansów publicznych. Jeśli zostanie przekroczony próg na poziom 43% ale nie więcej niż 48% to wydatki będą rosły wolniej od realnego tempa wzrostu gospodarczego. Należy pamiętać, iż bez zmian pozostaje próg 55% nie dotyczący reguły wydatkowej, przekroczenie którego powoduje konieczność podjęcia działań przewidzianych w ustawie o finansach publicznych celem spadku relacji długu publicznego do produktu krajowego brutto oraz najważniejszy próg zapisany w Konstytucji RP, który bezwzględnie zakazuje przekroczenia przez państwowy dług publiczny 60% wartości rocznego produktu krajowego brutto.

1. Prawo energetyczne

Istnienie decyzji administracyjnej wyklucza służebność

W dniu 6 czerwca 2014r. Sąd Najwyższy podjął bardzo ważną uchwałę w sprawie III CZP 107/13, w której stwierdził, że „jeżeli przedsiębiorca będący właścicielem urządzeń wymienionych w art. 49 § 1 k.c. wykonuje uprawnienia wynikające z decyzji wydanej na rzecz jego poprzednika prawnego na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz.U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.), właściciel nieruchomości nie może żądać ustanowienia służebności przesyłu (art. 305[2] § 2 k.c.)”.

Uchwała ta pozostaje w ścisłym związku z inną uchwałą Sądu Najwyższego, podjętą w składzie siedmiu sędziów w sprawie o sygn. III CZP 87/13, w której Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji administracyjnej ograniczającej własność, stanowiącej tytuł prawny do ich wykonywania nie prowadzi do nabycia służebności gruntowej, odpowiadającej treścią służebności przesyłu, przez zasiedzenie.

W omawianej uchwale Sąd Najwyższy wskazał, że wnioskodawca „nie może żądać ustanowienia służebności”, tym niemniej sedno tkwi w tym, że ustanowienie służebności przesyłu w takim przypadku nie jest konieczne.

Wynika to z faktu, że konieczność ustanowienia służebności przesyłu to stan, w którym przedsiębiorca dystrybucyjny nie posiada tytułu prawnego do wykonywania obowiązków związanych z własnością urządzeń przesyłowych. Natomiast w sytuacji, gdy istnieje decyzja administracyjna ograniczająca własność właściciela nieruchomości, takiej konieczności nie ma. Przedsiębiorstwo przesyłowe może na podstawie takiej decyzji (oraz przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami) wykonywać czynności związane z siecią, a więc jej konserwacją, remontami i usuwaniem awarii. Tak więc ustanowienie służebności przesyłu jest w takim przypadku zbędne, generowałoby dodatkowy tytuł prawny.

Decyzja administracyjna z art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami (wywłaszczeniowa – ograniczająca własność) i odpowiedników tego przepisu w poprzedzających ustawach nie tworzy tytułu prawnego wyłącznie na czas budowy. Zważyć należy, że istnieje związek między decyzją administracyjną a uprawnieniami wynikającymi właśnie z przepisów ustawowych, te bowiem przewidują możliwość wykonania pewnych konkretnych czynności eksploatacyjno-konserwacyjnych.

III.           Prawo podatkowe

Projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zakładający 10letni okres przedawnienia zobowiązania podatkowego z tytułu przychodu ze źródeł nieujawnionych

Przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt nowelizacji ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i Ordynacji podatkowej przewiduje 10letni okres przedawnienia zobowiązań podatkowych z tytułu opodatkowania przychodów ze źródeł nieujawnionych.

Obecnie obowiązujący art. 68 § 4 Ordynacji podatkowej stanowi, iż zobowiązanie z tytułu opodatkowania dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, za rok podatkowy, którego dotyczy decyzja. Jednakże, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18.07.2013 r. (sygn. akt 18/09), ww. przepis traci moc z dniem 28.02.2015 r.

Nowelizacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma wejść w życie 1 stycznia 2015 r. Jeśli do czasu wejścia w życie proponowanej nowelizacji ustawy o podatku od osób fizycznych, upłynie 5 letni termin przedawnienia, zastosowania nie będą mieć nowe przepisy. W związku z powyższym, termin 10 letni przedawnienia roszczeń będzie miał  zastosowanie do wszystkich zobowiązań podatkowych dot. źródeł nieujawnionych,
co do których przed dniem 01 stycznia 2015 r. nie upłynął 5-letni termin przedawnienia. W praktyce oznacza to, że, przykładowo, w roku 2021 r. Urząd Skarbowy będzie miał prawo zapytać podatnika, z jakiego źródła i czy było ono ujawnione, posiadał środki pieniężne wydane w 2011 r. Wówczas, podczas prowadzenia postępowania podatkowego, podatnik może napotkać trudności w zakresie przedstawienia dowodów uzyskania przychodu ze źródła opodatkowanego, z uwagi na znaczny upływ czasu.

Propozycja ryczałtu za prywatne użytkowanie auta służbowego

Projekt ustawy o ułatwieniu warunków wykonywania działalności gospodarczej przewiduje wprowadzenie od 1 stycznia 2015 roku systemu ryczałtowego z tytułu użytkowania pojazdu służbowego przez pracowników do celów prywatnych. Powyższe w założeniu będzie polegało na opodatkowaniu takiego użytkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Projekt określa wartość świadczenia z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych.

Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi ustalana będzie w oparciu o pojemność silnika. Wynosić ona będzie 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3, tak więc przy stawce podatkowej 18% będzie to kwota 45 zł zryczałtowanego miesięcznego podatku. Natomiast 400 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3, co oznacza 72 zł zryczałtowanego miesięcznego podatku. W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustalana będzie za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych – w wysokości 1/30 ww. kwot.

Akcyza od pojazdów typu pickup

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 marca 2014 r. (sygn. akt I GSK 1303/12) orzekł, iż pickupy mogą być sklasyfikowane jako samochody ciężarowe, jeżeli maksymalna wewnętrzna długość podłogi do transportu towarów jest większa niż 50 proc. długości rozstawu osi pojazdu.

W powyższej sprawie podatnik nabył samochody Mitsubishi L200 typu pickup. Następnie organ podatkowy określił wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu podatku akcyzowego z tego tytułu. Między organami podatkowymi a podatnikiem powstał spór, który dotyczył zaklasyfikowania przedmiotowego pojazdu samochodowego. Według fiskusa ten samochód winien być sklasyfikowany jako pojazd osobowy, zaś według podatnika jako auto ciężarowe. Zgodnie z art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 06 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, przedmiotem opodatkowania akcyzą jest nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju.

Samochód Mitsubishi L200 może być wykorzystywany zarówno do przewozu osób jak i do przewozu ładunków. Tak więc ww. pojazd wypełnia definicję obu pozycji i w związku z tym głównym kryterium jego klasyfikacji będzie przeznaczenie pojazdu – osobowe lub towarowe, ustalone na podstawie kryterium ogólnych cech pojazdów.

Organ podatkowy wskazał, że długość przestrzeni ładunkowej nie przekracza połowy długości rozstawu osi. Podatnik zażądał dokonania pomiaru długości przedziału ładunkowego, jednak po rozłożeniu tylnej burty. Fiskus wyjaśnił, iż według obowiązujących norm (Noty Wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej) wyraźnie precyzujących maksymalną wewnętrzną długość podłogi powierzchni do transportu towarów. Burta natomiast w stanie złożonym stanowi część ściany tylnej, a nie część podłogi. Dalej, organ podatkowy podniósł, iż wykonanie żądanych pomiarów jest bezzasadne, ponieważ rozłożenie burty powoduje utratę przez przestrzeń ładunkową jej atrybutu „wewnętrzności”.

Noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej wskazują, że pickupy mogą być sklasyfikowane do pozycji ciężarowych, jeżeli maksymalna wewnętrzna długość podłogi do transportu towarów jest większa niż 50% długości rozstawu osi pojazdu lub jeżeli posiadają one więcej niż dwie osie. Przy ustalaniu należy brać pod uwagę „maksymalną wewnętrzną” długość podłogi, co oznacza długość wnętrza przestrzeni ładunkowej, a więc długość przy zamkniętej tylnej burcie.

Jak uznał Naczelny Sąd Administracyjny ww. wyroku, organ podatkowy zasadnie przyjął, że cechy przedmiotowego pojazdu dowodzą, że główną jego funkcją użytkową jest przewóz osób, przy równoczesnym posiadaniu przestrzeni ładunkowej. Wykonany pomiarów części ładunkowej ww. pojazdu wykluczył sklasyfikowanie ww. pojazdu, jako pojazdów ciężarowego.

1. Dział procesowy

Referendarze sądowi nie mogą orzekać w zakresie skarg na czynności komornika sądowego

W dniu 26 czerwca 2014r. Sąd Najwyższy Izba Cywilna wydał uchwałę w składzie trzech sędziów, w sprawie o sygn. akt III CZP 30/14.

Przedmiotowa uchwała Sądu Najwyższego zapadła na tle sprawy egzekucyjnej o świadczenie pieniężne, w toku której dłużnik złożył skargę na czynności komornika sądowego do sądu rejonowego. Skargę rozpoznał referendarz sądowy. Jednakże sąd, który w omawianej sprawie rozpoznawał następnie skargę na orzeczenie referendarza sądowego, powziął wątpliwość
„czy referendarz sądowy w sądzie rejonowym jest uprawniony do orzekania w postępowaniu egzekucyjnym w sprawach ze skargi na czynności komornika?” i w takim kształcie przedstawił ją Sądowi Najwyższemu.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy odpowiedział na zadane pytanie negatywnie, stwierdzając, że „referendarz sądowy nie jest uprawniony do rozpoznawania skarg na czynności komornika (art. 767 k.p.c.)”.

Zmiana rozporządzenia w zakresie doręczeń sądowych

W dniu 18 lipca 2014r. wejdzie w życie zmiana rozporządzenia w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym (Dz. U. 2014r., poz. 894).

Przewidziane zmiany nie są wielkie, lecz istotne z praktycznego punktu widzenia, bowiem w pouczeniu znajdującym się na odwrocie zawiadomienia (zawiadomienia powtórnego) o przesyłce sądowej złożonej w placówce pocztowej znajdzie się informacja o treści: „Doręczenie może powodować rozpoczęcie biegu terminów procesowych”.

Rozporządzenie nowelizujące zawiera w związku z tym w załączniku wzór zmienionego zawiadomienia.

Przytoczone zastrzeżenie ma znaczenie przede wszystkim przy dochodzeniu roszczeń w oparciu o Europejski Tytuł Egzekucyjny dla roszczeń bezspornych (które wymaga, aby dłużnik wiedział, że nieodebranie przesyłki nie ma wpływu na skuteczność doręczenia i nie powoduje wstrzymania biegu terminów procesowych), lecz nie sposób nie dostrzec praktycznego i powszechnego oddziaływania podobnego pouczenia.

Ponadto zmiany dotyczą także odmowy przyjęcia przesyłki. W takim wypadku przewidziano, że placówka pocztowa lub urząd gminy zaznaczają na formularzu potwierdzenia odbioru przyczynę niedoręczenia, umieszczają datę i podpis. Rozporządzenie wejdzie w życie 18 lipca 2014 r.

       V.               PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Faktury elektroniczne przy zamówieniach publicznych

W dniu 16 kwietnia 2014 r. uchwalono Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/55/UE w sprawie fakturowania elektronicznego w zamówieniach publicznych. Dyrektywa weszła w życie w dniu 26 maja 2014 r., jednakże z długim okresem przewidzianym na jej wdrożenie. Mianowicie, został on zakreślony na dzień 27 listopada 2018 r. Tak więc najpóźniej do tego dnia poszczególne państwa członkowskie Unii Europejskiej będą musiały wprowadzić faktury elektroniczne w zamówieniach publicznych, a systemy, z których korzystają organy publiczne poszczególnych państw, będą musiały być przygotowane na przyjmowanie takich faktur.

Zważyć należy, że obowiązek Państwa członkowskiego zależny jest obowiązujących krajowych regulacji, tj. jeżeli w ogóle nie stosuje ono faktur elektronicznych, będzie zobowiązane wprowadzić taką możliwość, przy jednoczesnymwprowadzeniu ustalonych wymogów, z kolei jeżeli faktury takie stosuje, jego obowiązkiem będzie jedynie ujednolicenie.

Przy tym Dyrektywa nie wprowadza obligu stosowania faktur elektronicznych w zamówieniach publicznych. Omawiane ujednolicenie jest obowiązkiem dla Państw członkowskich, nie zaś dla zamawiających.

Wspomniana dyrektywa będzie stosowana do faktur elektronicznych odbieranych i przetwarzanych przez instytucje zamawiające i podmioty zamawiające w zamówieniach publicznych, jednakże, co istotne z praktycznego punktu widzenia, zalecono, aby z wypracowanych instrumentów korzystali również przedsiębiorcy przy zwykłych transakcjach pomiędzy nimi. W konsekwencji powyższego, system, który zostanie stworzony winien być niedrogi – tak we wdrażaniu, jak i utrzymaniu, gdyż nie może stwarzać barier dla korzystania z elektronicznych faktur przez małych i średnich przedsiębiorców.

Pierwszym etapem odnośnie procedury będzie zwrócenie się przez Komisję Europejską z wnioskiem do odpowiedniej europejskiej organizacji normalizacyjnej (art. 3 Dyrektywy). Przedmiotem wniosku będzie sporządzenie owej europejskiej normy dotyczącej semantycznego modelu danych dla podstawowych elementów faktury elektronicznej. Sporządzona norma będzie musiała odpowiadać wielu wymogom np. być neutralna pod względem technologicznym, ma stwarzać praktyczne i przyjazne użytkownikowi, a jednocześnie oszczędne i elastyczne systemy fakturowania elektronicznego. Co istotne, norma ma również uwzględniać możliwość jej używania przy zwykłych transakcjach handlowych między przedsiębiorcami.

Art. 7 Dyrektywy stanowi, że obowiązkiem państw członkowskich jest zapewnienie, żeby faktury elektroniczne, które spełniają europejską normę dotyczącą fakturowania elektronicznego, były odbierane i przetwarzane przez instytucje i podmioty zamawiające.

Głównym powodem wprowadzenia w ramach Unii Europejskiej jednolitego systemu fakturowania elektronicznego były koszty, jakie muszą obecnie ponosić wykonawcy, którzy wykorzystują faktury elektroniczne w różnych państwach członkowskich. Często bowiem zamawiający z różnych Państw członkowskich oczekują od wykonawców prowadzących działalność w zakresie zamówień transgranicznych, spełniania różnych wymagań w zależności od tego, w jakim państwie członkowskim aktywny będzie wykonawca podczas wykonywania zamówienia. Takie ograniczenia zniechęcają wykonawców transgranicznych i w konsekwencji ograniczają wolność przepływu towarów i usług.

Możliwość naprawy błędów w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przez zamawiającego

Krajowa Izba Odwoławcza podjęła w dniu 14 maja 2014r. uchwałę dotyczącą pewnego rodzaju samokontroli zamawiającego (KIO/KD 45/14).

Izba stwierdziła mianowicie, że jeżeli zamawiający dostrzeże, iż wybierając najkorzystniejszą ofertę popełnił błąd, lub dokonał innych czynności w postępowaniu z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity Dz.U. 2013.907 z późn. zm.), jest uprawniony z własnej inicjatywy unieważnić wybór najkorzystniejszej oferty, dokonać ponownego badania i oceny ofert (niezakwestionowanych w trybie odwołania) oraz wyboru najkorzystniejszej oferty. Izba podkreśliła, że zawsze celem wszczęcia i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest zawarcie ważnej i, co więcej, niepodlegającej unieważnieniu umowy. Pewność obrotu wymaga bowiem tego, żeby funkcjonowały w nim prawidłowo zawarte umowy.

Stąd też, czynności zamawiającego powinny zmierzać przede wszystkim do skutecznego udzielenia zamówienia. Pamiętać należy, że zgodnie przepisem art. 7 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy. Co za tym idzie, postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego ma prowadzić do wyboru wykonawcy, który nie podlega wykluczeniu i złożył ofertę niepodlegająca odrzuceniu. Nie chodzi zatem jedynie o wybór jakiegokolwiek wykonawcy.

         VI.            Prawo pracy

Przywrócono skrócony czas pracy dla osób niepełnosprawnych

Od 1 stycznia 2012 r. wydłużono wymiar czasu pracy osoby niepełnosprawnej z 35 do 40 godzin tygodniowo (z 7 do 8 godzin dziennie). Pracownik, u którego orzeczono umiarkowany bądź znaczny stopień niepełnosprawności, na wniosek lekarza,mógł wykonywać pracę w wymiarze  tzw. skróconego czasu pracy. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” zaskarżył ww. zmiany do Trybunału Konstytucyjnego. TKTrybunał uznał zmiany za niezgodne  z art. 2 w związku z art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał w orzeczeniu wskazał, iż przepis jest niezgodny z ustawą zasadniczą z uwagi na okoliczność, iż nie przewiduje procedury odwoławczej w przypadku decyzji odmownej w przedmiocie wydania zaświadczenia (wniosku) o zastosowaniu skróconego wymiaru pracy.  Termin do wprowadzenia zmian upłynął 10 lipca 2014 r.

Realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest Ustawa z dnia 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej o społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 877), która weszła w życie 16 lipca br.  Zmiana przywraca skrócony 35 godzinny tygodniowy wymiar czasu pracy (7 godzin dziennie) w odniesieniu do pracowników z umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności bez konieczności przekładania zaświadczenia (wniosku) wystawionego przez lekarza.Ponadto, zmiana wprowadza możliwość odwołania się od orzeczenia lekarza, zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika.

Projekt nowelizacji dotyczący składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń członków Rad Nadzorczych

W dniu 4 lipca 2014 r. do Sejmu przedłożono projekt ustawy nowelizujący ustawę z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2013.1442 j.t.). Projekt nowelizacji wprowadza istotne zmiany w zakresie tzw. obowiązków ubezpieczeniowych. Zakłada m.in. wprowadzenie „oskładkowania” wynagrodzenia przysługującego członkom Rad Nadzorczych, a także zmiany odnoszące się do zasad opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od cywilnoprawnych umów zlecenia. Ww. projekt obecnie jest po pierwszym czytaniu i znajduje się na etapie dalszych prac legislacyjnych w komisjach.

Dotychczas członkowie Rad Nadzorczych, którzy mieli miejsce zamieszkania w Polsce, podlegali wyłącznie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu członkostwa w Radzie Nadzorczej. Natomiast, zgodnie z projektem ustawy nowelizującym ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, wynagrodzenie przysługujące członkom Rad Nadzorczych, również niemających miejsca zamieszkania w Polsce, będzie, co do zasady, obligatoryjnie podlegało „oskładkowaniu” na ubezpieczenie społeczne. Należy zaznaczyć, iż składki na ubezpieczenie społeczne będą wyliczane w oparciu o rzeczywistą kwotę wynagrodzenia, a na ich wartość nie będzie miało wpływu posiadanie przez członka Rady innego tytułu obligującego do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

W praktyce konsekwencją założonych zmian będzie przede wszystkim wzrost kosztów przeznaczanych na wynagrodzenia, gdyż płatnikiem składek ubezpieczeniowych będzie podmiot, w którym działa rada nadzorcza a także obniżenie wysokości wypłat netto przysługujących członkom Rad Nadzorczych. Z kolei, w odniesieniu do zagranicznych członków Rad Nadzorczych, mających miejsce zamieszkania w krajach Unii Europejskiej, na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii oraz w krajach, z którymi Polska zawarła tzw. umowy o zabezpieczeniu społecznym, będą oni zwolnieni od uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku przedstawienia certyfikatu potwierdzającego objęcie zagranicznym systemem ubezpieczeń społecznych.

Należy mieć również na uwadze krótki okres vacatio legis, zgodnie z nowelizacją zmiany objęte projektem wejdą w życie od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że w razie śmierci pracownika pracodawca jest zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop

12 czerwca 2014 r.  Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie GülayBollacke przeciwko K+K Klaas& Kock B.V. 
& Co. KG (C-118/13). Sprawę zainicjowała wdowa po mężu – pracowniku, który od 1 sierpnia 1998 r. do dnia 19 listopada 2010 r. (dnia śmierci) pracował w niemieckiej firmie. Pracownik od roku 2009 przewlekle chorował i był niezdolny do pracy. W momencie śmierci przysługiwało mu prawo do 140,5 dnia niewykorzystanego urlopu. Firma zatrudniająca w ówczesnym czasie pracownika odmówiła wdowie wypłaty ekwiwalentu za zaległy urlop męża.

Zgodnie z wyrokiem  Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 czerwca 2014 roku prawo do płatnego urlopu stanowi jedno z najważniejszych praw socjalnych. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, iż przez zwrot „płatny urlop” należy rozumieć, wynagrodzenie przysługujące pracownikowi przez cały okres trwania urlopu. Ponadto, zgodnie z oświadczeniem Trybunału, „niezamierzony przypadek śmierci pracownika nie może wstecznie odbierać mu prawa do płatnego urlopu. Dlatego też Trybunał orzeka, że prawo Unii Europejskiej wyklucza występowanie w krajach członkowskich ustaw lub praktyk, które w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy w wyniku śmierci pracownika odbierają mu prawo do płatnego urlopu, nie przyznając mu jednocześnie prawa do ekwiwalentu pieniężnego za urlop zaległy.”

Należy mieć na uwadze, iż Polskie prawo jest zgodne z ww. wyrokiem oraz regulacjami Unii Europejskiej. Polskie regulacje normatywne przewidują, iż w przypadku śmierci pracownika ekwiwalent za niewykorzystany urlop przysługuje członkom rodziny, którzy uprawnieni są do uzyskania renty rodzinnej po zmarłym pracowniku.

Nocleg kierowcy w kabinie pojazdu nie jest zapewnieniem bezpłatnego noclegu

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w uchwale z dnia 12 czerwca 2014 r., (sygn. II PZP 1/14), udostępnienie miejsca do spania w ciężarówkach nie jest równoznaczne z zapewnieniem bezpłatnego noclegu.

Pracodawca powinien więc pokryć koszty zakwaterowania kierowcy w  hotelu, a jeśli pracownik nie przedstawi rachunku za taki nocleg – wypłacić mu ryczałt. Pracownikowi przysługuje roszczenie o wypłatę ryczałtu w sytuacji, w której pracodawca nie zapewni bezpłatnego noclegu w hotelu. Termin przedawnienia powyższego roszczenia, oblicza się na zasadach ogólnych dla roszczeń związanych ze świadczeniem pracy – wynosi 3 lata od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 kodeksu pracy).

VII.        Prawo Budowlane

Nowe przepisy regulujące warunki sytuowania kanałów technologicznych w pasach drogowych dróg publicznych

Rozporządzanie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 czerwca 2014 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. poz. 856) weszło w życie dnia 12 lipca 2014 roku. Zmiany dotyczą regulacji warunków sytuowania kanałów technologicznych w pasach drogowych dróg publicznych.

W Rozporządzeniu Ministra Transportu Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (DzU. Nr43, poz.430 z późn. zm.)wprowadzono zmiany, z których najistotniejsze to:

• wskazano, że przepisy przedmiotowego rozporządzenia należy stosować przy projektowaniu, budowie oraz przebudowie dróg publicznych i związanych z nimi urządzeń budowlanych oraz przy projektowaniu i budowie urządzeń niezwiązanych z drogami publicznymi, sytuowanych w pasach drogowych. Treść poprzednio obowiązująca wskazywała , że rozporządzenie należało stosować przy projektowaniu, wykonywaniu dróg publicznych i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także ich odbudowie, rozbudowie, przebudowie oraz przy remontach objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.

• wprowadzono definicję legalną kanału technologicznego – rozumianego jako kanał technologiczny, o którym mowa w ustawie o drogach publicznych (Dz.U. 1985 nr 14 poz. 60). Kanałem technologicznym określany jest zatem ciąg osłonowych elementów obudowy, studni kablowych oraz innych obiektów lub urządzeń służących umieszczeniu lub eksploatacji.
• dokonano zmiany definicji legalnej zjazdu publicznego – od teraz określenie to obejmuje określony przez zarządcę drogi zjazd co najmniej do jednego obiektu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza lub działalność o charakterze użyteczności. Definicja obowiązująca przed wejściem zmian w życie stanowiła, że zjazd publiczny to zjazd określony przez zarządcę drogi jako zjazd co najmniej do jednego obiektu, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza, a w szczególności do stacji paliw, obiektu gastronomicznego, hotelowego, przemysłowego, handlowego lub magazynowego.

Przepisy dotychczas obowiązujące stosuje się nadal, w zakresie realizacji inwestycji drogowych, w stosunku do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego (dotyczących projektu, wykonawstwa lub projektu i wykonawstwa) wszczętych przed wejściem opisanych zmian w życie.

Brak implementacji dyrektywy dotyczącej efektywności energetycznej budynków

Jak wskazuje Komisja Europejska w skardze przeciwko Polsce i Austrii skierowanej do Trybunału Sprawiedliwości, oba te kraje nie dopełniły obowiązku transpozycji dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, 2010/31/UE). Dyrektywa powinna stać się integralną częścią prawa krajowego do dnia 9 lipca 2012 roku. Akt ten obliguje państwa członkowskie do określenia oraz stosowania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej budynków. Ponadto, państwa członkowskie zobowiązane są do stworzenia systemu certyfikacji w odniesieniu do charakterystyki energetycznej budynków i ustanowienia wymogu regularnej inspekcji systemów grzewczych i klimatyzacyjnych.

Dyrektywa określa tak zwane minimalne wymogi dotyczące charakterystyki energetycznej budynków. Zadanie obliczania minimalnych wymogów, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w dyrektywie, należy do państw członkowskich. Ma ono na celu przede wszystkim stopniową poprawę efektywności energetycznej budynków.

VIII.     Prawo Administracyjne

Samodzielny charakter uprawnienia do przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności

Wyrok z dnia 29 maja 2014 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu
(sygn. akt IV SA/Po 305/14)

Spór toczący się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym dotyczył przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Z wnioskiem do prezydenta miasta o dokonanie przedmiotowego przekształcenia wystąpiło małżeństwo. Prezydent wydał decyzję odmowną w tej sprawie. W uzasadnieniu podał, że małżonkowie nabyli działki od przedsiębiorstwa turystycznego w likwidacji, które, będąc państwową osobą prawną, nie posiadało uprawnień do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Małżeństwo odwołało się od tej decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Sąd, rozważając zaistniały spór, oddzielił dwie kwestie. W świetle oceny składu orzekającego następstwo prawne dotyczy wyłącznie prawa użytkowania wieczystego, a nie uprawnienia do przekształcenia. Uprawnienie następcy prawnego do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności ma charakter samodzielny. Jest niezależne od uprawnienia do przekształcenia przysługującego poprzednikowi prawnemu.

Sąd wskazał w tym zakresie na treść przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości ( Dz. U. z 2012 r. poz. 83). Ustawa ta nie zawiera ograniczeń w stosunku do następców prawnych przedsiębiorstw państwowych. Ograniczeń tych nie mógł zatem wprowadzić organ administracji jakim jest prezydent miasta.

1. PRAWO TELEKOMUNIKACYJNE

Zmiany w zasadach składania reklamacji usług telekomunikacyjnych

Dotychczas, abonent mógł złożyć reklamację ustnie, pisemnie albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej (w przypadku zaakceptowania przez dostawcę tej formy komunikacji). Odpowiedź obligatoryjnie udzielana była w tzw. formie pisemnej. Zmiana dotychczasowej regulacji stanowi wyraz postulatów, które zostały zgłoszone po I Kongresie Wolności w Internecie.

8 czerwca 2014 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie reklamacji usługi telekomunikacyjnej, które zakłada m.in. iż odpowiedź na reklamację będzie mogła być realizowana w formie elektronicznej. Od decyzji abonenta będzie zależała forma kontaktu pomiędzy stronami. W przypadku złożenia reklamacji przez abonenta w formie elektronicznej, otrzyma on odpowiedź w tej samej formie. Natomiast w przypadku złożenia reklamacji w formie pisemnej bądź ustnej, abonent otrzyma odpowiedź w formie pisemnej, chyba że wskaże,  że odpowiedź ma być udzielona w formie elektronicznej.

Powyższa zmiana ma na celu ułatwienie formy kontaktu z dostawcą usług, a także usprawnienie procesu reklamacyjnego.

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej zajęła stanowisko w sprawie tajemnicy komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych

Tajemnicę komunikowania się w rozumieniu art. 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi tajemnica korespondencji, ale również tajemnica komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych tzw. tajemnica telekomunikacyjna. Ustawa Prawo Telekomunikacyjne z dnia 16 lipca 2004 r. (tj. Dz.U. z 2014, poz. 243 z późn. zm.) określa szczegółowe zasady w przedmiocie ochrony tajemnicy komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych.

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej stwierdziła, iż ochrona tajemnicy telekomunikowania ma na celu zachowanie wszelkich informacji/komunikatów/danych w tajemnicy. Stwierdziła, iż tajemnica komunikowania się oraz wolność komunikowania się stanowią jedne z podstawowych praw i wolności człowieka przewidzianych Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (zgodnie z art. 49 Konstytucji), a  ich ograniczenie może nastąpić jedynie
w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.

Zgodnie z treścią art. 248 § 1 Ustawy z dnia 17 listopada 1964. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera informacje niejawne.  Natomiast 761 § 1  k.p.c. stanowi, iż organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. 

Na gruncie Ustawy Prawo telekomunikacyjne przez tajemnicę telekomunikacyjną rozumie się tajemnicę komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych. Celem ochrony  tajemnicy telekomunikacyjnej w sieci jest zachowanie w tajemnicy wszelkich danych/informacji umożliwiających ustalenie, że pomiędzy konkretnymi użytkownikami doszło bądź mogło dojść do wymiany bądź przekazu informacji, a także jakiej treści był przekazywany komunikat.

W ocenie Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej przepisy art. 248 § 1 k.p.c. oraz art. 761 § 1 k.p.c. nie stanowią podstawy od skutecznego żądania przez komorników oraz sądy cywilne ujawnienia danych/informacji, które są objęte tajemnicą telekomunikacji. Powyższe twierdzenie oparto na licznych opiniach ekspertów, którzy wskazali, iż możliwość żądania tzw. danych retencyjnych od operatorów (poza wypadkami wskazanymi w ustawach) nie odnosi się do sądów innych niż sądy karne. Ponadto Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej podkreśliła, iż dane te powinny być ujawniane w przypadku najcięższych przestępstw, co potwierdza Komisja Europejska w raporcie z dnia 18 kwietnia 2011 r.